
Ա x2=5
Բ x2=0
Գ -1.5
Դ 5
Արեն Մնացականյան Միջին դպրոց 9.5

Ա x2=5
Բ x2=0
Գ -1.5
Դ 5
Կար-չկար, մի տղամարդ կար։ Նա ուներ երկու երեխա։ Աղջիկը՝ Անժելինան և տղան՝ Ժուլյենը։ Անժելինան երբե՛ք չէր նեղանում կամ տխրում, նա երբե՛ք չէր դադարում ժպտալ։ Իսկ Ժուլյենը միշտ և ամեն բանից կարող էր նեղանալ։ Ե՛վ գնահատականից, և՛ եթե իրեն սխալ հասկանան, և՛ եթե նրա ուզածը չկատարեն, և՛ եթե նրան վատ վերաբերվեն և շատ ու շատ այլ բաներից։ Նա իր ծնունդը երբեք չէր ուզում նշել, որովհետև նա չգիտեր, թե ինչքան լավ է դա։ Նրա դեմքին երբեք ժպիտ չէր երևում։ Բայց այնուամենայնիվ, մի օր նա ժպտաց։ Ո՞րն էր պատճառը։ Կարդա՛, և կիմանաս։
Իր ծննդյան օրը Ժուլյենը վերադարձավ դպրոցից՝ ինչպես միշտ՝ տխուր դեմքով։ Այս անգամ նրա մայրիկն ու հայրիկը և քույրիկը՝ Անժելինան, որոշեցին նրան անակնկալ անել։ Ժուլյենը նստեց իր սենյակում, իր աթոռի վրա ինչպես միշտ լուրջ դեմքով։ Հանկարծ սեղանի տակ տեսավ ժպտացող տիկնիկ, որի ձեռքին կար մի բացիկ։ Նա բացեց բացիկը, այնտեղ գրված էր․ «Բարև Ժուլյեն։ Ես ուզում եմ քեզ մի բան ասել։ Եթե դու տասը օր շարունակ ժպտաս, քո կյանքում մի կախարդական բան կհայտնվի»։ Թեև Ժուլյենի համար դժվար էր, նա սկսեց զոռով ժպտալ։ Հաջորդ օրը դպրոցում նա նկատեց, որ երբ նա ժպտում է, դպրոցի մյուս երեխաներն էլ նրան են ժպտում։ Այդ օրը Ժուլյենը հասկացավ, որ ժպիտը նրա կյանքը հեշտացնում է և կարծես թե դժվարությունները ավելի հեշտ է հաղթահարում։
Նրա ծնողների և քրոջ անակնկալը ստացվեց։ Ժուլյենի կյանքում հայտնվեց մի իսկական կախարդական բան՝ ԺՊԻՏ․․․
Անտառը հուզված էր, հուզվա՛ծ մեծապես։
Խուլ, աճեցուն, զայրագին մի շշուկ գրավել էր նրան։ Հսկա կաղնիները բուռն շարժումով կռանում էին դեպի հացիներ, թեղին ու լորին վրդովված՝ շշնջում էին։ Թփերն անգամ, անճոռնի բաղեղներով գալարված, ոտները ճահճի մեջ, գաղջ հողի վրա պառկած՝ անհանգիստ էին․․․ Անտառն ամբողջ հուզված էր։ Անսովոր մի դեպք էր տեղի ունենում այդ բազմադարյան ճահճային աշխարհում, ուր ծառերը մինչև այդ՝ աճում էին, մեռնում, ուտում էին, ապրում, գիջության մեջ բորբոսնում, պարազիտներով լեցվում, բաղեղներով կաշկանդվում և ուր բոլորը գոհ էին, ոչնչի չէին ձգտում։
Բայց ահա մի օր ծառերից մի քանիսը պատռել էին ամեն պատուտակ, անցել ամեն ճահիճ, և արմատները, փոխանակ ըստ վաղեմի ավանդության դեպի ձորն ի վար իջեցնելու, սկսել էին դեպի լեռն ի վեր պարզել։ Այդ անսովոր էր, խիստ անբնական և անտառն ամբողջ իզուր չէր հուզվել։
Ի՜նչ․․․ արհամարհել պապենական սովորությունը, թողնել ճահիճն ու ձորերը, ճգնել ազատվելու պատուտակներից և որ գլխավորն է, դեպի լե՜ռը մագլցել։ Ինչի՜ նման էր այդ։
Նոր ծառերը, սակայն, անվրդով, անզգա կարծես այդ բոլոր հուզման՝ անցել էին գիջությունը, անցել գծված սահմանը, գնում էին դեպի վեր՝ ոստնելով ժայռերի վրայից,արհամարհելով արգելքները, պատռելով հողի կուրծքը։ Եվ որը առավելն է, այդ ամբողջ նոր ճյուղավորության ծայրում սկսել էր ծնվել մի առողջ, առույգ և հպարտ ոստերով ծառ, որ վեսությամբ նայում էր արևին, իր ոտների մոտ փռված հին անտառին և իր հպարտ շարժումով կարծես ծաղրում էր ճահճի մեջ ապրող հին ընկերներին։
— Դարձե՛ք, խելահեղնե՛ր,— գոչում էին հները։
— Խենթացել են,— գոռում էին կաղնիները։
— Կոչնչանան,— շշնջում էին թփերը։
Իսկ նոր ծառը բարձրանում էր, անհագ բարձրանում և բոլոր այդ աղմուկի վրա ժպտում ու զվարճանում։
— Բայց այդ ո՞ւր ես գնում, մոլորվա՜ծ,— կանչեց վերջապես մի հսկա կաղնի.— ի՞նչ գործ ունիս այդ բարձրությունների վրա, ուր տիրում է սառնամանիք, ուր քամին սոսկալի է, ուր ջուր չկա, և ուր ժայռերը կոշտ են, ճանապարհը՝ դժվար․․․
— Բարձրանում եմ,— ժպտաց նոր ծառը։
— Բարձրանո՜ւմ ես,— ապշեց մեծ կաղնին,— խենթ, ի՞նչ կա բարձրանալու մեջ, եթե ոչ՝ միմիայն կորուստ։ Ավելի լավ չէ՞, որ իջնես դեպի ձորը, գետակի ափին, ուր ստվեր կա, առատ ջուր, սննդարար հող, և ուր քամին անզոր է, կայծակն՝ անհասանելի․․․
— Բարձրանում եմ,— համառեց ծառը և մի րոպե իսկ կանգ չառավ։
— Դու կոչնչանաս,— կանչեցին ծառերը։
— Բարձրության վրա․․․
— Կայծակին զո՛հ կլինիս։
— Լեռների ծայրին․․․
— Դու անոթի կմնաս, ծարավ, պապակվա՜ծ։
— Բայց բարձր կլինեմ․․․
Ու բարձրանում էր, անհագ բարձրանում։ Անտառն ամբողջ այժմ լուռ, դողդոջուն, դարձած դեպի բարձրացող ծառը, սրտատրոփ դիտում էր նրա քայլերը, ուրախանում նրա հաճախ ապարդյուն ճիգերի վրա, չարամտորեն ժպտում, երբ նա մի խոշոր ժայռի դեմ էր առնում և նենգամիտ, կծու խոսքեր նետում, երբ ծառը պապակված ու հոգնած՝ կանգնում էր շունչ առնելու և կամ, երբ քամին զորեղ տարուբերում էր նրան այս֊այն կողմ, ծռում, գետնին էր քսում, կամ տերևներն ու ճյուղերը միմյանց խառնելով՝ գլխին դիզացնում․․․
Փչում էր քամին, այրում էր արևը, անձրևն ու հեղեղները թրջում էին նրան, ամպերը գլխին որոտում, փոթորիկը նրան ժայռեժայռ խփում, կայծակը նրա շուրջը շանթիչ գծեր պարզում․․․ և սակայն ծառը համառ, անդրդվելի՝ ելնում էր, ելնում և մշուշոտ, բարձր կատարների ձգտում․․․
Եվ երկա՜ր֊երկա՜ր տանջվելուց հետո կես ճղակոտոր, տերևները կորցրած, հոգնած, ուժասպառ, խաղալիք քամիների, որոտումների տակ, կայծակի գծերի մեջ, անձրևներով թրջված՝ հասնում էր բարձր կատարին։ Այժմ նա մշուշին ցած էր թողել ճահիճների մեջ մնացած իր ընկերներին ծածկելու․ այժմ նա արևին էր տարածում իր թևերը, բայց, այժմ քան երբեք, նա մենակ էր, անընկեր, հեռու գետակից, հեռու ձորակից։
Եվ չէր ափսոսում։ Այդտեղ, բարձրության վրա հանգչած, զմայլվում էր նա հեռավոր հորիզոնով, փայլուն արևի տակ ողողված լեռների կատարներով։ Անձրևը նրան ջուր էր տալիս, լեռան հողը՝ սնունդ։ Այնտեղ նա երազում էր իրենից մի նոր, բարձր կանգնած սերունդ ստեղծել, բռնել կատարը, արևի լույսի մոտ լինել, ամպերի խոնավությունից հեռու կենալ և ճահճային պատվանդանից միշտ ազատ մնալ։
Իսկ ցածի անտառը նայում էր դեռ նրան ծիծաղելով, նայում էր մենավորին, խենթուկին ու ասում.
— Կոչնչանա, կայծակը կփշրի նրան, քամիները կկործանեն հանդուգնին․․․
Գալիս էին քամիները, փշրում նրա ճյուղերը, ցրիվ տալիս տերևները․ գալիս էր անձրևը, մերկացնում էր նրա ոստը, ճկուն արմատները հեղեղների տակ ողողում․ գալիս էր և կայծակը, աղմկում, վժժում, շրջակա ժայռերը ցնցում, այս-այն թփիկն այրում-սևացնում և գոչում ծառին․
— Հանդո՛ւգն, ո՞ւր ես եկել ինձ մոտ, կայրեմ քեզ։
— Այրի՛ր,— ասում էր ծառը,— կայրվեմ այստեղ, բայց կայրվեմ բարձրության վրա․․․Այդպես էլ եղավ։
Մի չարագուշակ, փոթորկալից գիշեր քամիները ճղակոտոր արին ծառին, հեղեղը մերկացրեց արմատները և այրող, նախանձոտ կայծակն եկավ վժժալով ու նրա կրծքին խփեց․․․
Ծառը բռնկեց, սկսեց այրվել։
— Այրվում է՛…— քրքջաց ներքևից ճահճային անտառը։
— Նրա վերջն այդ էր,— ասում էին թփիկները։
— Տեսա՞ր, հանդո՛ւգն արարած,— կանչեց մեծ կաղնին,— մեռնում ես այժմ ահա․․․
— Բարձրության վրա՛…— մրմնջաց ծառը։
Եվ խոր ու խավար գիշերվա մեջ նրա բոցը փայլում էր հեռվից՝ մի կրակոտ աստղի նման։ Ճարճատում էր նա, ծուխ-մուխ արձակում, իր մահը խնկում․ մահ այդքա՛ն շքեղ, այդքա՛ն բարձր․ և հողը նրա շուրջը կարծես տեղ էր բաց անում, ընդունելու իր ծոցի մեջ նրան, որ բարձրի ձգտեց և բարձրության վրա՛ էլ մեռավ․․․
Հարցեր և առաջադրանքներ:
Այս հատվածում «քրքջաց» բառը օգտագործվում է բացասական կերպով, արտահայտելով անտառի մյուս ծառերի չարախինդ վերաբերմունքը, որոնք հրճվում են ըմբոստ ծառի վախճանով: Սա ցույց է տալիս, որ անտառի ծառերը չեն ընդունում, անգամ խղճահար չեն ըմբոստ ծառի հանդեպ և ուրախանում են նրա տառապանքով:
Անտառի ծառերը ներկայացված են որպես իներտ, պահպանողական և ինքնաբավ էակներ, որոնք վախենում են փոփոխություններից և նորություններից: Նրանք ապրում են «ճահճի մեջ», որտեղ աճում են առանց ձգտումների՝ բավարարվելով իրենց առօրյա կյանքով: Նրանք գոհ են առկա պայմաններից և դատապարտում են ըմբոստ ծառին, որը փորձում է հաղթահարել իր սահմանները և ձգտել ավելի բարձր վայրերի:
Ստեղծագործությունը մեծարում է ազատության, ինքնուրույնության և ձգտումների գաղափարը՝ ցույց տալով, որ մարդը կարող է հաղթահարել ցանկացած դժվարություն և հասնել իր երազանքին, նույնիսկ եթե դրա դիմաց ստիպված է զոհել ամեն ինչ, ներառյալ կյանքը: Այն ուղերձում է համարձակությունը, որը կարող է տանել դեպի իրերի իրական իմաստի գիտակցումը՝ թեկուզ և շրջապատի մերժման պայմաններում:
30.10.24
Ածական
1.Ըստ կազմության` տրված ածականները բաժանի՛ր չորս խմբի: Ալեծուփ, մեծ, ուժեղ, հոտավետ, հորդառատ, առևտրական, հոդային, ոսկեհուռ, խոշոր, սիրելի, միջմոլորակային, ահեղամռունչ, համեստ, մարդամոտ:
1 խումբ-Մեծ, ուժեղ, խոշոր, համեստ
2 խումբ-Հոտավետ, հոդային, սիրելի
3 խումբ-Ալեծուփ, հորդառատ, ոսկեհուռ, մարդամոտ
4 խումբ-Առևտրական, միջմոլորակային, ահեղամռունչ
2.Ա խմբի գոյականներից ածականներ ստացի՛ր Բ խմբի ածականակերտ ածանցների միջոցով:
Ա. Տուն, իմաստ, գույն, ոսկի, երկաթ, համ:
Բ. Ան, դժ, յա, ատ, եղեն, եղ:
Անտուն, դժգույն, անիմաստ, գունատ, գույնեղեն, գունեղ, ոսկյա, ոսկեղեն, երկաթեղեն, երկաթյա, անհամ, համեղ:
3.Տրված բայերից ածականներ կազմի՛ր և ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները:
Վստահել, համակրել, բացատրել, դյութել, գրավել, հուզել, բարկանալ, վախենալ, ամաչել, պարծենալ:
վստահել- անվստահ
համակրել- համակրություն
Բացատրել- բացատրություն
Դյութել- դյութազուն
գրավել-գրավիչ
Հուզել- հուզիչ
բարկանալ- բարկություն
Վախենալ-վախկոտ
Ամաչել- ամաչկոտ
Պարծենալ- պարծենկոտ
4.Տրված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր ածականներով և ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները:
Յոթ գյուխ ունեցող, երկու երես ունեցող, երկու փող ունեցող, եռանդով օժտված, շատ բուրդ ունեցոդ, գույն ունեցող, թևեր ունեցող, մեծ ուժ ունեցող, երեք տարի (ամ) տևող, տասը տարեկան:
Յոթ գյուխ ունեցոդ- յոթ գլխանի
երկու երես ունեցող- երկերեսանի
Երկու փող ունեցող- երկփողանի
եռանդով օժտված- եռանդուն
շատ բուրդ ունեցոդ- բրդոտ
գույն ունեցող- գունավոր
թևեր ունեցող- թևավոր
մեծ ուժ ունեցող- ուժեղ
երեք տարի (ամ) տևող- եռամյա
5.Կետերը փոխարինի՛ր ածականակերտ ածանցներով:
անկենդան, դժկամ, անխոսկան, հայրիկ, կիսատ, փառատ, վայրենի, աղի, արևելյան, երևանյան, ընկերոջ, կծվություն, ազդող, թրթռիկ, հնչեղ, շաչուն, խոհանոց, դողդոջուն:
6.Ընդգծված բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով և բացատրի՛ր, թե այդ ածականներն ինչո՛ւ ոչ թե ուն, այլ յուն ածանցով են կազմվել:
Օրինակ`
Ահեղաշաչյուն փոթորիկ — Ահեղ շաչյունով փոթորիկ: Քաղցրահնչյուն մեղեդի-քաղցր հնչյունով մեղեդի, գրվում է յունով որովհետև արմատը հնչյուն բառն է: Քնքշաշրշյուն զգեստ-Քնքուշ շրշյունով զգեստ, գրվում է յունով որովհետև արմատը շրշյուն բառն է: Բարեհնչյուն ձայն-բարի հնչյունով ձայն, գրվում է յունով որովհետև արմատը հնչյուն բառն է: Դառնահնչյուն ոռնոց-դառը հնչյունով ոռնոց, գրվում է յունով որովհետև արմատը հնչյուն բառն է:

մ.թ.ա. 287-212
Արքիմեդեսը նշանավոր հույն մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, ճարտարագետ և մեխանիկ է։ Արքիմեդեսը համարվում է հին աշխարհի առաջատար գիտնականներից մեկը։ Ֆիզիկայում նրա հայտնագործությունների թվում են հիդրոստատիկան, ստատիկան և լծակի սկզբունքի բացատրությունը։ Նրան են վերագրում նորարարական մեքենաների նախագծումը, այդ թվում՝ պարուրակ պոմպը, որը կրում է նրա անունը։ Ժամանակակից փորձերը ցույց են տվել, որ Արքիմեդեսի նախագծած մեքենաները ընդունակ են ջրից բարձրացնել հարձակվող նավերը և վառել նավերը՝ օգտագործելով հայելիների շարքը։ Ընդհանուր առմամբ, Արքիմեդեսը համարվում է հին աշխարհի մեծագույն մաթեմատիկոս և բոլոր ժամանակների մեծագույն մաթեմատիկոսներից մեկը։
Արքիմեդի հայտնագործությունները
Լոգանք ընդունելիս նա նկատեց որ տաշտակում ջրի մակարդակը բարձրացավ, հասկացավ, որ այս ազդեցությունը կարելի է օգտագործել թագի ծավալը հաշվելու համար։ Գործնականում ջուրը չի սեղմվում, ուստի ընկղմված թագն իր ծավալին հավասար ջուր է դուրս մղում։ Դուրս մղված ջրի ծավալը բաժանելով թագի զանգվածի վրա, կստանանք թագի խտությունը։ Այդ խտությունը ոսկու խտությունից ցածր կլինի, եթե ավելի էժան և ավելի ցածր խտությամբ մետաղ են ավելացրել։ Արքիմեդեսն իր հայտնագործությունից այնքան էր հուզվել, որ մոռանալով հագնվել` բոլորովին մերկ, “Էվրիկա!” գոռալով վազեց փողոց։
Արքիմեդեսը, կարող էր կիրառել Հիդրոստատիկայում հայտնի Արքիմեդի օրենքը, որը նա նկարագրել էր Լողացող մարմինների մասին աշխատությունում։ Օրենքը պնդում է, որ հեղուկի մեջ ընկղմված մարմնի վրա ազդում է մի ուժ, որը հավասար է դուրս մղվող հեղուկի կշռին։

Թվականը քանակ կամ թիվ ցույց տվող բառերն են:
Թվականներն ըստ իմաստի լինում են՝ քանակական, կոտորակաշյին, բաշխական, դասական։
Առարկաների քանակ ցույց տվող թվականները կոչվում են քանակական թվականներ:
Քանակական թվականները լինում են բացարձակ, կոտորակային և բաշխական:
Բացարձակ են կոչվում այն քանակական թվականները, որոնք ցույց են տալիս առարկաների կոնկրետ թիվը, քանակը ամբողջ թվերով:
Բացարձակ թվականներ են միավորները, տասնավորները, հարյուրավորները և բոլոր ավելի բարձր թվերը:
Հայերենի բացարձակ թվականներից բոլոր միավորները, տասը և քսան տասնավորները, հարյուր-ը, հազար-ը, միլիոն-ը, միլիարդ-ը կազմությամբ պարզ թվականներ են, որովհետև կազմված են մեկ արմատից:
Երեսուն, քառասուն, հիսուն, վաթսուն, յոթանասուն, ութսուն, իննսուն թվականները ածանցավոր են, որովհետև կազմված են սուն ածանցով:
Երկու կամ ավելի թվից, բայց առանց սուն ածանցի կազմված թվականները բարդ բառեր են, ինչպես՝ քսանութ, հարյուր երեք, հինգ հազար:
Մեկից ավելի արմատներով և սուն ածանցով կազմված թվականները բարդածանցավոր են՝ վաթսունչորս, հարյուր երեսունմեկ և այլն:
Բարդ և բարդածանցավոր թվականներն իրենց կազմությամբ կցական կամ հարադիր բարդություններ են:
Կցական բարդություններ են այն բոլոր թվականները, որոնք կազմված են տասնավորից ու միավորից՝ 11-ից մինչև 99-ը: Այս թվականների բաղադրիչները գրվում են միասին:
Հարադիր բարդություններ են 100 -ից բարձր բոլոր թվականները, 100,1000 և ավելի բարձր թիվ ցույց տվող թվականների բաղադրիչները գրվում են առանձին՝ չորս հազար, հարյուր քսանվեց:
Բոլոր բացարձակ թվականները կարող են գրվել արաբական թվանշաններով՝ ( 1,2,3… և այլն):
. Բաշխական են կոչվում այն քանակական թվականները, որոնք ցույց են տալիս առարկաների բաշխումը որոշակի թվային քանակով:
Օրինակ`
Յուրաքանչյուր տուփում կա տասական մատիտ:
Ուսուցիչը մեզ հինգ-հինգ բաժանեց խմբերի:
Այս նախադասության մեջ տասական բառը ցույց է տալիս, թե յուրաքանչյուր տուփում ինչ քանակով են բաշխված մատիտները, հինգ-հինգ թվականը ցույց է տալիս, թե աշակերտները ինչպես են բաշխված ըստ խմբերի: Տասական, հինգ-հինգ բառերը բաշխական թվականներ են:
Բաշխական թվականները կազմվում են երկու ձևով՝
1. բացարձակ թվականին ավելացնելով ական վերջածանցը, ինչպես՝ երկուական, քսանական, հարյուրական: Այս թվականները թվանշաններով գրելիս թվանշանից հետո դրվում է գծիկ,
ապա` ական ածանցը՝ 2-ական , 20-ական, 100-ական:
2. բացարձակ թվականի կրկնությամբ, ինչպես՝ երկու-երկու, քսան-քսան, հարյուր-հարյուր:
Գ. Կոտորակային կոչվում են այն թվականները, որոնք ցույց են տալիս միավորի մեկ կամ մի քանի հավասար մասերից կազմված թվեր:
Օրինակ`
Հայերը կազմում են այդ քաղաքի բնակչության մեկ երրորդ մասը:
Այս նախադասության մեջ մեկ երրորդ բառը ցույց է տալիս մարդկանց քանակ` ամբողջի մաս ցույց տվող թվով: Այդ բառը կոտորակային թվական է:
Կոտորակային թվականները հարադիր բարդություններ են, որոնց առաջին բաղադրիչը՝ համարիչը, բացարձակ թվական է, իսկ երկրորդ բաղադրիչը՝ հայտարարը, կազմվում է րորդ, երորդ ածանցներով: Կոտորակային թվականները գրվում են առանձին:
2. ԴԱՍԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐ
Դասական թվականները ցույց են տալիս միատեսակ առարկաների թվային կարգ՝ նրանց թվարկման ժամանակ:
Հետևյալ բառերը դասական թվականներ են՝ երկրորդ, երեսուներորդ, հազարերորդ:
Դասական թվականները կազմվում են բացարձակ թվականներին ավելացնելով րորդ կամ երորդ վերջածանցները. երկու, երեք, չորս թվականներին ավելացվում է րորդ, ինչպես՝ երկրորդ, երրորդ, չորրորդ, բոլոր մյուս թվականներին` երորդ ածանցը, ինչպես՝ հինգերորդ, վեցերորդ, քսաներորդ, երեքհարյուրերորդ և այլն:
Մեկ բացարձակ թվականից դասական ձև չի կազմվում. դրա փոխարեն գործածվում է առաջին բառը: Սակայն եթե մեկ թվականը բարդ թվականների վերջին բաղադրիչն է, ապա կազմվում է մեկերորդ ձևը՝ տասնմեկերորդ, հարյուրմեկերորդ և այլն:
Երկու, երեք, չորս թվականները բարդությունների վերջին բաղադրիչ լինելու դեպքում դասականի համար նույնպես ստանում են երորդ ածանցը, ինչպես` տասներկուերորդ, տասներեքերորդ, տասնչորսերորդ, հարյուր երկուերորդ և այլն:
Դասական թվականները գրվում են նաև՝
1. արաբական թվանշաններով. այս դեպքում թվանշանից հետո դրվում է գծիկ, ապա` -րդ, որը կարդացվում ` երորդ կամ րորդ՝ 5-րդ (հինգերորդ), 100 -րդ (հարյուրերորդ), 14-րդ (տասնչորսերորդ) և այլն:
1. Պատմի՜ր թվական անվան մասին և հիշի՜ր տեսակները։
2. Գրի՜ր քո ծննդյան տարեթիվը,ամսաթիվը թվականի հնարավոր բոլոր տարբերակներով։
08.09.2012
Դասական-Ես ծնվել եմ երկու հազարերորդ տասներկու թ. սեպտեմբերի ութ-երորդին ամսի ինն-երորդին
Քանակական-Ես ծնվել եմ երկու հազար տասներկու թվականի սեպտեմբերի ութին:
3. Հիշիր մեր անցած խոսքի մասերը և ներկայացրու, թե ինչո՞վ են միմյանցից տարբերվում։
Այն, ինչ մեզ շրջապատում է ՝ օդը, ջուրը, հողը, երկնային մարմինները և այլն, անվանում են բնություն:
Բնությունն ուսումնասիրում են ֆիզիկան, կենսաբանությունը, աշխարհագրությունը, քիմիան և այլ գիտություններ: Բնությունն ուսումնասիրող գիտություններն ունեն ընդհանուր անվանում՝ բնական գիտություններ: Բնական գիտությունների ուսումնասիրությունների արդյունքներն օգնում են մարդուն բնությունից ստանալ այն, ինչ անհրաժեշտ է մարդուն՝ կյանքի որակը բարձրացնելու, ճիշտ և լավ ապրելու համար՝ հնարավորինս քիչ վնաս հասցնելով նրան:Բնական գիտություններն առանձին հիմնարար գիտությունների՝ ֆիզիկայի, կենսաբանության, քիմիայի ուսումնասիրության առարկաները որոշակի են: Օրինակ` ֆիզիկան ուսումնասիրում է բնության ընդհանուր օրենքները և երևույթները,
իսկ կենսաբանությունը՝ կենդանի օրգանիզմները:Քիմիայի ուսումնասիրության առարկան նյութերն են, դրանց հատկությունները, բաղադրությունը, կառուցվածքը, մեկը մյուսին վերածվելու որակական և քանակական փոփոխություններն ու դրանց ղեկավարելու եղանակները:

Այսօր անհնար է կյանքը պատկերացնել առանց քիմիայի: Դուք յուրաքանչյուր քայլի հանդիպում եք քիմիական արդյունաբերության արտադրանքի՝ գեղեցիկ գործվածքների, պոլիէթիլենային թաղանթների, պլաստմասսե և այլ իրերի:
Էկոլոգիա,բժշկագիտություն,աստղագիտություն,երկրաբանություն,կենսաբանություն…:
Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը: Նրանց կառուցվացքը, բաղադրությունը և կիռառումը:
սեղան,կահույք,պահարան,աթոռ,շերեփներ…
Արտաշեսյան վերջին գահակալները
Հարցեր
• Ներկայացրեք Մեծ Հայքի գահին իշխած Արտաշեսյան վերջին արքաներին։
Արըաշես երկրորդը ազատագրեց Պարթևստանից Հայաստանը և ջախջախեց Ատրպատականի արքային և տարածքը միացրեց Հայաստանին։ Արտաշեսը շենացրեց Հայատանը և հատեց դրամներ իր պատկերով։ Արտաշես երկրորդի սօանությունից հետո գահ բարձացավ նրա որդին Տիգրան Երրոդը։ Հռոմեացիները նրան գահ էրն բարջրացրել այն հոըսով, որ Հայաստանի հաջորդ արքային էլ նրան պիտի նշանակեն։ Բայց Տիգրան Երրոդը գերադասեց հայերի շահերը։ Նրա մահվանից հետո գահ բարձրացավ նրա որդին՝ Տիգրան Չորրորդը։ Սակայն հռոմեացիները չհաշտվին այդ մտքի հետ և ուժով գահ բարջացրին Արտավազդ երրորդին, ով խիստ հռոմեասեր գործիչ։ Այդ իսկ պատճառով հայերը գահընկեց արին նրան և գահ բարջրացավ Տիգրան Չորրոդը իր քրոջ՝ Էրատոյի հետ։ Հյուսիսային լեռնականների դեմ պատերազմում Տիգրան Չորրորդը զոհվում է, իսկ Էրատոն հրաժարվում է գահից։ Այդպես անկում է ապրում Արտաշեսյանների արքայական տոհմը։