Թեմա՝ Բուրգ
Հին աշխարհի յոթ հրաշալիքներից են Եգիպտական բուրգերը:
Բուրգերի հաճախ ենք հանդիպում նաև հայկական ճարտարապետական կոթողներում:
Մասնավորապես, եկեղեցիներից շատերի գմբեթներն ունեն բուրգի տեսք:
Բուրգն այն բազմանիստն է, որի նիստերից մեկը բազմանկյուն է, իսկ մյուս բոլոր նիստերն ընդհանուր գագաթով եռանկյուններ են:
Բազմանկյունը կոչվում է բուրգի հիմք, եռանկյունները՝ կողմնային նիստեր ,իսկ եռանկյունների ընդհանուր գագաթը՝ բուրգի գագաթ։ Բուրգի գագաթը հիմքի բազմանկյան գագաթներին միացնող հատվածները կոչվում են կողմնային կողեր, իսկ գագաթի հանդիպակաց կողմերը՝ հիմքի կողեր։
Բուրգի գագաթից հիմքի հարթությանն իջեցված ուղղահայացը կոչվում է բուրգի բարձրություն:
Բուրգը, կախված հիմքի բազմանկյան կողմերի թվից, կոչվում է եռանկյուն բուրգ, քառանկյուն բուրգ, հնգանկյուն բուրգ և այլն։
n-անկյուն բուրգն ունի 2n կող (n-ը հիմքի կողերն են, n-ը՝ կողմնային կողերը), n+1 գագաթ և n+1 նիստ։
Բուրգը նշանակելու համար սկզբում գրվում է գագաթի տառը, այնուհետև՝ հիմքի բազմանկյան գագաթների տառերը։
Հարցեր և առաջադրանքներ։
1.Ո՞ր մարմինն է կոչվում բուրգ։
Բուրգն այն բազմանիստն է, որի նիստերից մեկը բազմանկյուն է, իսկ մյուս բոլոր նիստերն ընդհանուր գագաթով եռանկյուններ են:
2.GEOGEBRA ծրագրով գծիր բուրգ։
3.Ո՞ր նիստերն են կոչվում հիմքեր, կողմնային նիստեր:
n-անկյուն բուրգն ունի 2n կող (n-ը հիմքի կողերն են, n-ը՝ կողմնային կողերը), n+1 գագաթ և n+1 նիստ։
4․Գտեք վեցանկյան բուրգի կողերի, գագաթների, նիստերի քանակը,
Կողեր – 2 * 6 = 12
Գագաթներ – 6 + 1 = 7
Նիստեր – 6 + 1 = 7
GEOGEBRA ծրագրով գծեք վեցանկյուն բուրգ:
5․Կարո՞ղ է բուրգի կողերի թիվը լինել՝
ա) 13
Ոչ, քանի որ 16-ը չի բաժանվում երկուսի։
բ) 16
Այո, քանի որ 16-ը բաժանվում է երկուսի։
գ) 19։
Ոչ, քանի որ 19-ը չի բաժանվում երկուսի։
Պատասխանը հիմնավորել։
6․Կարո՞ղ է լինել այնպիսի բուրգ, որն ունի ՝
ա) 9 նիստ,
Այո, քանի որ 9-ից հանել մեկ հնարավոր է։
բ) 9 կող։
Ոչ, քանի որ 9-ը երկուսի չի բաժանվում։
Պատասխանը հիմնավորել։
7․ Ինչպե՞ս է կոչվում այն բուրգը, եթե այն ունի
ա) 13 նիստ – Տասներկուանկյուն բուրգ
բ) 10 գագաթ – Իննանկյուն բուրգ
գ) 12 կող – Վեցանկյուն բուրգ։
8․Քառանկյուն բուրգի հիմքը 64 սմ պարագծով քառակուսի է,իսկ կողմնային նիստերը հավասարակողմ եռանկյուններ են։ Գտեք բուրգի կողմնային կողերը։
64սմ / 4 = 16սմ
16սմ * 3 = 48սմ
48սմ * 4 = 192սմ։
Արեն Մնացականյան 