English

Complete the sentences (Active or Passive Voice). Use Simple Present.

  1. He (sell) cars.
    • He sells cars. (Active)
  2. The blue car (sell).
    • The blue car is sold. (Passive)
  3. In summer, more ice-cream (eat) than in winter.
    • In summer, more ice-cream is eaten than in winter. (Passive)
  4. She (call) her grandparents every Friday.
    • She calls her grandparents every Friday. (Active)
  5. The letters (type).
    • The letters are typed. (Passive)
  6. He (take) his medicine every day.
    • He takes his medicine every day. (Active)
  7. Jane (take / not) to school by her father.
    • Jane is not taken to school by her father. (Passive)
  8. We (go) to school by bus.
    • We go to school by bus. (Active)
  9. She (work / not) for a bank.
    • She does not work for a bank. (Active)
  10. Milk (keep) in the refrigerator.
    • Milk is kept in the refrigerator. (Passive)

Rewrite the sentences in passive voice.

  1. He opens the door.
    • The door is opened by him.
  2. We set the table.
    • The table is set by us.
  3. She pays a lot of money.
    • A lot of money is paid by her.
  4. I draw a picture.
    • A picture is drawn by me.
  5. They wear blue shoes.
    • Blue shoes are worn by them.
  6. They don’t help you.
    • You are not helped by them.
  7. He doesn’t open the book.
    • The book is not opened by him.
  8. You do not write the letter.
    • The letter is not written by you.
  9. Does your mum pick you up?
    • Are you picked up by your mum?
  10. Does the police officer catch the thief?
    • Is the thief caught by the police officer?

Ինչ ենք արել տեխնոլոգիաին

Տեխնոլոգիա դասին, մենք բարձրանում ենք դեպի Հյուսիսային դպրոց տանող ճանապարհով և հավաքում ենք տարածքի ողջ աղբը, բացի դրանից, մենք փոցխով և բահով մաքրում ենք ծառից ընկած տերևները, ազատ ժամանակ նկարում ենք և այլն:

Լուսավորական դարաշրջան

1. Ի՞նչ է լուսավորական շարժումը։
Լուսավորական շարժումը մտավորական, մշակութային և գաղափարախոսական շարժում էր, որը ձևավորվեց 17-18-րդ դարերում Եվրոպայում։ Այն հիմք էր դնում գիտելիքի, բանականության և գիտական մեթոդի կիրառմանը՝ կրոնական, քաղաքական և սոցիալական հարցերի լուծման համար։ Լուսավորությունը պայքարում էր անհեթեթ հավատալիքների, կրոնական ծիսակատարությունների և դոգմաների դեմ՝ առաջ քաշելով ազատություն, իրավահավասարություն և ժողովրդավարություն։ Այս շարժումը մեծապես ազդել է եվրոպական հասարակությունների զարգացման վրա՝ նպաստելով ֆրանսիական հեղափոխությանը, ազատականության տարածմանը և ժամանակակից պետությունների ձևավորմանը։

2. Ո՞վ է Ջոն Լոկը։ Ինչ տեսություն է նա զարգացրել։
Ջոն Լոկը (1632-1704) անգլիացի փիլիսոփա էր և լուսավորականության հիմնադիրներից մեկը։ Նա զարգացրել է բնական իրավունքների և հասարակական պայմանագրի տեսությունը։

  • Բնական իրավունքներ. Լոկն առաջ քաշեց, որ բոլոր մարդիկ ունեն ծնունդով տրված իրավունքներ՝ կյանք, ազատություն և սեփականություն։
  • Հասարակական պայմանագիր. Ըստ նրա, հասարակությունը և պետությունը ձևավորվում են ժողովրդի կամքով՝ իշխանության վերապահմամբ կառավարիչներին, բայց եթե կառավարությունը խախտում է բնական իրավունքները, ժողովուրդը իրավունք ունի դիմադրելու։

Լոկի գաղափարները մեծ ազդեցություն ունեցան քաղաքական փիլիսոփայության վրա և հիմք դարձան ժամանակակից լիբերալիզմի և սահմանադրական ժողովրդավարության համար։

3. Ովքե՞ր են լուսավորյալ միապետները։
Լուսավորյալ միապետներ են համարվում 18-րդ դարի եվրոպական միապետները, ովքեր փորձեցին իրենց երկրներում իրականացնել լուսավորականության գաղափարներին համապատասխան բարեփոխումներ՝ պահպանելով միապետական կարգը։ Նրանք հավատում էին, որ ուժեղ և լուսավորված առաջնորդությունը կարող է բարելավել ժողովրդի կյանքը։

  • Ֆրիդրիխ II (Մեծը)՝ Պրուսիա. Կրթական բարեփոխումներ, օրենքների կոդավորում, կրոնական հանդուրժողականություն։
  • Կատարինա II (Մեծը)՝ Ռուսաստան. Խթանեց կրթության զարգացումը, օրենքների բարեփոխում, սակայն պահպանեց ճորտատիրությունը։
  • Յոզեֆ II՝ Ավստրիա. Հակաճորտական օրենքներ, կրոնական ազատություն, պետական կառավարման արդիականացում։

Այս առաջնորդները փորձեցին համատեղել իրենց բացարձակ իշխանությունը և լուսավորականության գաղափարները՝ նպաստելով հասարակական և տնտեսական զարգացմանը։

Պարապմունք 21

Հարցեր և առաջադրանքներ։

1․ Ինչպե՞ս են գումարվում միևնույն հայտարարով հանրահաշվական կոտորակները։

հանրահաշվական կոտորակների գումարման ժամանակ, համարիչները գումարվում են, իսկ հայտարարները մնում են անփոփոխ՝

2․ Ինչպե՞ս են գումարվում հակադիր հայտարարներով հանրահաշվական կոտորակները։

Եթե կոտորակների հայտարարները հակադիր արտահայտություններ են, ապա դրանց գումարելու կամ հանելու համար պետք է սկզբում կիրառել հանրահաշվական կոտորակների նշանների փոփոխման կանոնը,

3․ Ինչպե՞ս են գումարվում տարբեր հայտարարներով հանրահաշվական կոտորակները։

4․ Կատարել գործողությունները․

ա)xy/3

բ)a-b/7

գ)2x-3y/5

դ)2m-2/m+n

ե)-x-9/x-3

զ)8p-8/p+1

5․ Կատարել գործողությունները․

ա)x/2

բ)3a-1

գ)2a+b/5

դ)-x+2y/7

6․Կատարել գործողությունները․

ա)-x+1/x-1

բ)2/x-y

գ)5a/a-b

դ)3m+3/n-m

ե)-2q+p/p-2q

զ)6a+4b/1-a

7․ Պարզեցրել արտահայտությունը․

ա)3/a

բ)a+3/x

գ)-a/b

դ)5m+3n/4

ե)4x/4

զ)4a/8

8․ Կատարել գործողությունները․

ա)8/a+b

բ)1/x-1

գ)2a/a+b

դ)4/m+n

ե)5x+1/x-3

զ)8p-8/p+1

9․ Ձևափոխել հանրահաշվական կոտորակի.

ա)2a+3b/6

բ)2x-4y/8

գ)10m-12/15

դ)20m+6n/15

ե)16p/12

զ)3a2-8a/15

է)74x2/15

ը)54xy-35xy2/63

Հայոց լեզու

Բայ

Բայը ցույց է տալիս գործողություն, եղելություն, ընթացք, որը բայ խոսքի մասը բնորոշող կարևորագույն հատկանիշ է
Բայի ուղիղ ձևը պատասխանում է ի՞նչ անել, ի՞նչ լինել հարցերին:

Բայը ունի հետևյալ քերականական կարգերը՝  եղանակ, ժամանակ, դեմք, թիվ:

Բայն ունի երկու թիվ՝ եզակի և հոգնակի: 
Եզակի  թիվը ցույց է տալիս մեկ անձի կամ առարկայի գործողություն:
Օրինակ՝  սովորեցի, գնացիր, գալու է, մերժեց, ջարդեցի, գնում է, գրի՛ր, կկարդա:
Հոգնակի  թիվը ցույց է տալիս երկու և ավելի անձերի կամ առարկաների գործողություն:
Օրինակ՝ պատասխանեցինք, մտաք, խոնարհվեցին, ողջունեցինք, կգանք, պիտի խոսի:

Բայն ունի երեք դեմք.

I դեմք (երբ գործողություն կատարողը խոսողն է)- գալիս եմ, պիտի խոսեմ, բարկացել եմ

II դեմք (երբ գործողություն կատարողը խոսակիցն է)-գալիս ես, պիտի խոսես, բարկացած ես

III դեմք (երբ գործողություն կատարողը երրորդ անձն է)-գալիս է, պիտի խոսի, բարկացած է

Բայն ունի երեք ժամանակ՝ ներկա, անցյալ, ապառնի:
Ներկա  ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվում է խոսելու պահին: Օրինակ՝ սովորում ենք, խաղում է, նկարում եմ: 
Անցյալ ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվել է խոսելու պահից առաջ: Օրինակ՝ սովորում էի, սովորել ենք, սովորեցի:
Ապառնի  ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվելու է խոսելու պահից հետո: Օրինակ՝ սովորելու ենք, երգենք, կսովորեմ:

Առաջադրանքներ:

Տրված գոյականներից, ածականներից, դերանուններից, մակբայներից և ձայնարկություններից բայեր կազմի´ր:

Ա. Ծաղիկ-ծաղկել, քար-քարանալ, անուն-անվանել, քարոզ-քարոզել, ձև-ձևացնել:
Բ. Մեծ-մեծանալ, բարձր-բարձրանալ, կարմիր-կարմրել, տափակ-տափականալ, սուր-սրել:
Գ. Ոչինչ-ոչնչացնել, բոլոր-բոլորել, նույն-նույնանալ, ամբողջ-ամբողջանալ:
Դ. Կրկին-կրկնել, արագ-արագանալ, դանդաղ-դանդաղել, հաճախ-հաճախել:
Ե. Վա՜յ-վայել, մկըկը-մըկըկալ, տը՜զզ-տըզզալ, թրը՛խկ-թրըխկալ:

2Տրված բայերից նորերն ստացի´ր` դրանք բաղադրելով Բ խմբի նախածանցների հետ:

Ա. Նայել, կառուցել, գրել, ճառել, դառնալ, հայտնել:
Բ.Անդր, վեր, արտ, հակ, մակ, ստոր:

Վերադառնալ, վերակառուցել, վերանայել, արտագրել,անդրադառնալ:

Երբեք մի դադարիր շպտալ

Կար-չկար, մի տղամարդ կար։ Նա ուներ երկու երեխա։ Աղջիկը՝ Անժելինան և  տղան՝ Ժուլյենը։ Անժելինան երբե՛ք չէր նեղանում կամ տխրում, նա երբե՛ք չէր դադարում ժպտալ։ Իսկ Ժուլյենը միշտ և ամեն բանից կարող էր նեղանալ։ Ե՛վ գնահատականից, և՛ եթե իրեն սխալ հասկանան, և՛ եթե նրա ուզածը չկատարեն, և՛ եթե նրան վատ վերաբերվեն և շատ ու շատ այլ բաներից։ Նա իր ծնունդը երբեք չէր ուզում նշել, որովհետև նա չգիտեր, թե ինչքան լավ է դա։ Նրա դեմքին երբեք ժպիտ չէր երևում։ Բայց այնուամենայնիվ, մի օր նա ժպտաց։ Ո՞րն էր պատճառը։ Կարդա՛, և կիմանաս։

Իր ծննդյան օրը Ժուլյենը վերադարձավ դպրոցից՝ ինչպես միշտ՝ տխուր դեմքով։ Այս անգամ նրա մայրիկն ու հայրիկը և քույրիկը՝ Անժելինան, որոշեցին նրան անակնկալ անել։ Ժուլյենը նստեց իր սենյակում, իր աթոռի վրա ինչպես միշտ լուրջ դեմքով։ Հանկարծ սեղանի տակ տեսավ ժպտացող տիկնիկ, որի ձեռքին կար մի բացիկ։ Նա բացեց բացիկը, այնտեղ գրված էր․ «Բարև Ժուլյեն։ Ես ուզում եմ քեզ մի բան ասել։ Եթե դու տասը օր շարունակ ժպտաս, քո կյանքում մի կախարդական բան կհայտնվի»։ Թեև Ժուլյենի համար դժվար էր, նա սկսեց զոռով ժպտալ։ Հաջորդ օրը դպրոցում նա նկատեց, որ երբ նա ժպտում է, դպրոցի մյուս երեխաներն էլ նրան են ժպտում։ Այդ օրը Ժուլյենը հասկացավ, որ ժպիտը նրա կյանքը հեշտացնում է և կարծես թե դժվարությունները ավելի հեշտ է հաղթահարում։

Նրա ծնողների և քրոջ անակնկալը ստացվեց։ Ժուլյենի կյանքում հայտնվեց մի իսկական կախարդական բան՝ ԺՊԻՏ․․․

English

Put the verbs into the correct form (present perfect simple).

  1. I (not / work)  today-I have not worked today.
  2. We (buy)  a new lamp-We have bought a new lamp.
  3. We (not / plan)  our holiday yet-We have not planned our holiday yet.
  4. Where (be / you) ? – Where have you been?
  5. He (write)  five letters-He has written five letters.
  6. She (not / see)  him for a long time-She has not seen him for a long time.
  7. (be / you)  at school?-Have you been at school?
  8. School (not / start)  yet.- School has not started yet.
  9. (speak / he)  to his boss? Has he spoken to his boss?
  10. No, he (have / not)  the time yet.-He has not had the time yet.

Put in the correct question tags for each sentence.


1. John smokes a lot,  ? -Does John smoke a lot?

2. My mother has lovely hair,  ? -Does my mother have lovely hair?

3. You do like this film we’re watching, ?-Do you like this film were watching?

4. He can’t speak English very well,  ? -Can he speak English very well?

5. Your brother isn’t married,  ? – Isn’t your brother married?

6. She doesn’t cook very well,  ? -Doesn’t she cook very well?

7. We can go to the cinema tomorrow if you want,  ? –Can we go to the cinema if you want?

8. They don’t have a very nice house,  ? -Don’t they have a very nice house?

9. She is the richest woman in the town,  ? -Is she the richest woman in the town?

10. We should leave before it gets dark,  ? -Should we leave before it gets dark?

11. You’d like a cup of tea,  ? Would you like a cup of tea?

12. They mustn’t go too near the lake,  ? –Mustn’t they go too near the lake?

13. You’ll see John tomorrow,  ? – Will you see John tomorrow?

14. We won’t be going to that restaurant again,  ? – Won’t we be going to that restaurant again?

15. Let’s try and phone her again,  ? – Shall we try phone her again?

16. You’ve seen this film already,  ? Have you seen this film already?

17. Your uncle has never been out of the village,  ? Has your uncle ever been out of the village?

18. You’re seeing Amy next week,  ? Are you seeing Amy next week?

19. I’m not speaking first at the meeting,  ? Am I not speaking first at the meeting?

20. This was an interesting exercise,  ? Was this an interesting exercise?

Русский язык

В огромном доме в Каменке жили племянницы и племянники Петра
Ильича Чайковского. И среди них самый любимый – Володя, добрый,
весёлый, музыкально одарённый мальчик. Дети всегда с нетерпением
ждали дядю. Они его очень любили.

Однажды, когда Пётр Ильич был в Каменке, дети весело играли. Вдруг
раздался крик: у куклы Наташи свернулась набок голова. Все по очереди
стали крутить её, но напрасно.
Пётр Ильич сел за фортепиано и заиграл что-то медленное и грустное.
И детям стало ясно, что кукла заболела. Её необходимо напоить чаем с
малиной, завязать горло тёплым шарфом, а главное – не шуметь и ходи՛ть
на цы՛почках.
Но лечение не помогло. Голова куклы скатилась с подушки на пол.
– Ах, она умерла, какое горе! – заплакали Володины сестрёнки. Тогда
Пётр Ильич заиграл торже՛ственный марш. И под эту музыку куклу отнесли
в чулан.
На следующее утро девочке принесли большую коробку. Пётр Ильич,
хитро улыбаясь, играл что-то весёлое. Он-то знал: в коробке – новая кукла.
Иногда Пётр Ильич просил Володю сыграть что-нибудь. Володя не очень
любил играть этюды и упражнения на фортепиано. Они ему казались
скучными.
Однажды, когда Петра Ильича не было в Каменке, из Петербурга пришла
посылка. В ней был «Детский альбом», который Чайковский посвятил
своему племяннику, Володе Давыдову. В «Детском альбоме» были пьесы с
такими названиями: «Марш деревянных кукол», «Болезнь куклы», «Новая
кукла», «Нянина сказка»…, а также танцы, песни.

До позднего вечера Володю нельзя было оторвать от фортепиано.
Забыв усталость, голод, сон, – словом, забыв обо всём на свете, он играл
страницу за страницей…
– Вы только послушайте, что это за музыка! – говорил Володя.
Володю с трудом отправили спать. «Детский альбом», уже со слегка
помя՛тыми страницами, лежал под подушкой. Может быть, поэтому мальчик
во сне слышал удивительную неповтори՛мую музыку. И ещё ему казалось,
будто в доме снова Пётр Ильич.
По Г. Абрамяну

2.Найдите ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Кто жил в Каменке? Племяанники и племянници Петра Ильича Чайковского.

2. Что случилось с куклой Наташи? Наташина кукла сломалось.

3. О чём рассказала
музыка Петра Ильича?

Музыка Петра Ильича рассказала что кукла заболела.

4. Что Володя не любил играть на фортепиано?

Он не любил играть на фортепиано потому что ему скучно было играть этюды и упражнения.

5. Кому
посвятил «Детский альбом» Пётр Ильич?

Пётр Ильич посвятил «Детский альбом» своего племянником и племянниц.

6. Как изменилось отношение Володи к музыке?.

Раньше Володя не любыл играть на фортепиано, потому что ему было скучно, а потом когда Петр Ильич посвятил им «Детский альбом» Володя не смог оторваться от фортепиано.

3.Подберите к выделенным словам антонимы из текста.
Бездарный музыкант-одарённый мальчик, быстрое и весёлое-медленное и грустное, кукла выздоровела-кукла заболела, обычная
музыка-неповторимая музыка.

4. Допишите предложения.

Дети очень любили своего дядю . 2. Больной кукле необходимо дать  чай с малиной и завязать горло тёплым шарфом. . 3. Наташе подарили новую куклу. . 4. Володя не очень любил играть этюды и упражнение на фортепиано. . 5. Пётр Ильич посвятил
«Детский альбом» своему  своему племяннику . 6. Володя и во сне слышал удивительную и неповторимую музыку.

Спишите. Слова из скобок поставьте в нужном падеже.

  1. Света читает … (книга, газета).
    Света читает книгу, газету.
    2. Анна рисует … (дом, дерево).
    Анна рисует дом, дерево.
    3. Рубен любит … (музыка, литература, рисование).
    Рубен любит музыку, литературу, рисование.
    4. Мы слушаем … (песни, концерт).
    Мы слушаем песни, концерт.
  2. Они изучают … (математика, география).
    Они изучают математику, географию.

Допишите пропущенные окончания существительных.

  1. Дети с нетерпением ждали дядю . 2. Пётр Ильич заиграл грустную пьессу .
  2. Под торжественный марш куклу отнесли в чулан. 4. Наташе подарили новую
    куклу . 5. Дети получили посылку . 6. Мальчик услышал удивительную песню .

Образуйте словосочетания с существительными в винительном
падеже. С некоторыми из них составьте предложения.

Образец: Подарить куклу, игрушку, картину. – На день рождения девочке
подарили куклу.

Слушать (песня, музыка, сказка);
Я люблю слушать музыку.
принести (книга, газета, конфеты, сумка);
Мама принесла конфеты.
ждать (сестра, подруга);
Сегодня я ждал свою сестру после школы.
любить (музыка, танцы, театр)
Мама любит слушать музыку.

հայոց լեզու

1.Կետերի փոխարեն գրիր տրված բայերի համապատասխան ձևերը:

Փորձված, սոված, տաշած, ընկած, բերած, կտրած, չտեսած:
Կուշտը սովածի համար մանր է բրդում:
Քամու բերածը քամին կտանի:
փորձված աղվեսը զույգ ոտքով է թակարդն ընկնում:
Ջուրը չտեսած չեն բոբիկանա:
Թրի կտրածը կլավանա, լեզվի կտրածը չի լավանա:
տաշած քարը գետնին չի մնա:
ընկածին չեն խփում:

2.Արմատի կրկնությամբ տրված բայերը դարձրու բազմապատկական:

Տաշել-տաշոտել
ծամել-ծամոտել
ծախել-ծախոտել
ճաքել-ճաքոտել
քաշել-քաշոտել
ծալել-ծալոտել
գզել-գզոտել
խաբել- խաբոտել
բզզալ- բզոտել

Ուշադրություն․ Ածանցավոր բայեր

Ըստ կազմության՝ բայերը լինում են պարզ և ածանցավոր։

Ածանցավոր բայերը չորս տեսակի են` սոսկածանցավոր, պատճառական, բազմապատկական և կրավորական:

Սոսկածանցներն են՝ ան, են, ն, չ`  մեծ-ան-ալ, վախ-են-ալ, գտ-ն-ել, կոր-չ-ել և այլն:

Պատճառական ածանցներն են՝ ացն, եցն, ցն:  Պատճառական բայերը կազմվում են`

1Ա  խոնարհման պարզ և ան սոսկածանցավոր բայերից` ացն ածանցով` խաղալ-խաղացնել, քարանալ-քարացնել:

2Ե  խոնարհման պարզ և են սոսկածանցավոր բայերից` եցն ածանցով` քայլել-քայլեցնել, վախենալ-վախեցնել:

3.Ն, չ սոսկածանցավոր բայերից` ցն ածանցով` հասնել-հասցնել, փախչել-փախցնել:

Կան շատ բայեր, որոնցից ածանցներով պատճառական բայ չի կազմվում: Այսպիսի բայերի պատճառականը կազմվում է տալ բայի հարադրությամբ` բերել-բերել տալ, զարդարել-զարդարել տալ և այլն:

Կան բայեր, որոնցում կա ցն տառակապակցությունը` հարցնել, լցնել,վերցնել, սակայն դրանք պատճառական բայեր չեն, քանի որ առանց ցն -ի ձևեր չունեն:

Բազմապատկական ածանցներն են՝ ատ, ոտ, կոտ, տ` կտրել-կտրատել, խոցել-խոցոտել, թռչել-թռչկոտել, պատռել-պատռտել:

Ածանցներով բազմապատկական բայեր կազմվում են շատ քիչ բայերից: Բազմապատկական բայեր են կազմվում նաև արմատի կրկնությամբ` վազել-վազվզել, քաշել-քաշքշել և այլն, դարձյալ ոչ բոլոր բայերից:

Կազմությամբ կրավորական  կոչվում են այն բայերը, որոնց կազմում կա կրավորական ածանց:Կրավորական ածանցն է վ -ն` գրել-գրվել, կառուցել-կառուցվել, հեռանալ-հեռացվել, կարդալ-կարդացվել: Բացի ածանցավոր բայերից կան նաև հարադրական  բայեր: Դրանք բարդ բառեր են, դրանց բաղադրիչները գրվում են առանձին, բայց իմաստով համարժեք են մեկ բայի՝ բարև տալ-բարևել:

Առաջադրանքներ

1.Տրված արմատներից բայեր կազմի՛ր և ընդգծի՛ր արմատի և ել կամ ալ վերջավորության միջև եղած մասը:
Օրինակ`

տես — տեսնել, բարձր — բարձրանալ:

Ա. Ընկեր-ընկերանալ, թանձր-թանձրանալ, խոր-խորանալ:

Բ. Վախ-վախենալ, կամ-կամենալ, մոտ-մոտենալ:

Գ. Հաս-հասել, անց-անցել, հագ-հագել:

Դ-. Թիռ-թիռել, սառ-սառել, կիպ-կպչել:

2.Տրված բայերը պատճառական դարձնող ածանցները թվի՛ր:

Մեծացնել-մեծ-ացնել, հեռացնել-հեռ-ացնել, աբնել-աբն-ել, գգացնելգգա-ցնել, վախեցնել-վախ-եցնել, հիշեցնեյ-հիշեց-նել, թռցնել-թռց-նել, տեսցնել-տես-ցնել