Գարնանային երեկոյի տաք անձրևը տեղացել էր նոր ծաղկած ծառերին, մայթի քարերին ու այգիների կավահողին։ Անձրևն իր հետ բերել էր զովություն, պղտոր ջրի լճակներ ու ծանր ցեխ։ Սարերից դեպի քաղաք էին սողացել սպիտակ ամպերը, որոնք անգլուխ քարավանի նման դանդաղ ու մունջ պտույտ էին անում փողոցներով, քսվում կտուրներին։
Տների բարձր հարկերը չէին երևում ամպի սպիտակ քուլաների մեջ։ Էլեկտրական լամպերի ցոլքը օրորվում էր անձրևաջրի լճակներում։
Բարձր աշտարակից լսվող երգի ելևէջները թափվում էին ամբողջ քաղաքի վրա։
Առաջադրանքներ
Տեքստից դուրս գրիր գրությամբ ու արտասանությամբ տարբերվող բառերը
զովություն, պղտոր, ելևէջները, անձրև, երևալ:
Բացատրի՛ր տրված բառերը։
Քարավան-ուղտերի խումբ,
Մունջ-լուռ ու մունջ:
Ցոլք-Արև ցոլք:
Քուլա-Ամպերի փոքր կտորներ:
Կարդա՛ և առանձնացրո՛ւ քեզ առավել դուր եկած տեղեկությունը։
Տների բարձր հարկերը չէին երևում ամպի սպիտակ քուլաների մեջ։ Էլեկտրական լամպերի ցոլքը օրորվում էր անձրևաջրի լճակներում։
Հետաքրքիր փաստեր անձրևի մասին:
Աշխարհում ամենածանր կարկուտը տեղացել է 1986 թ.-ին` Բանգլադեշի Գոպալգանդջ քաղաքում: Կարկտի ամեն հատիկի քաշը գերազանցել է 1 կգ-ը: Այս կարկուտից մահացել է 92 մարդ:
Հինգշաբթի օրերին Լոնդոնում տեղում է մի փոքր ավելի անձրեւ, քան շաբաթվա մյուս օրերին: Դուք կասեք, որ դա զարմանալի է, բայց իրականում դա հաստատված փաստ է:
Աֆրիկյան մայրցամաքի Ուգանդայի բնակիչներին ամպրոպով չես վախեցնի: Այստեղ տարվա մեջ անձրեւը ամպրոպի հետ լինում է մոտ 250 անգամ:
Հնդկաստանի Չերապունջի քաղաքը համարվում է ամենաանձրևառատն աշխարհում: Այստեղ տարեկան 26460 մմ տեղումներ են լինում:
Մարդը կարող է անձրեւի տակ մնալ եւ չթրջվել, եթե նա գտնվի անապատում: Իրականում անապատներում անձրեւներ լինում են, բայց այն տեսնել եւ իմանալ նրա մասին շատ դժվար է, քանի որ անձրեւի կաթիլները պարզապես գետնին չեն հասնում եւ օդում արագ գոլորշիանում են:
Պորտուգալիայում անձրևը համարվում է հարգելի պատճառ աշխատանքի չգնալու համար:
Հողը պարունակում է նաև տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ: Այդ մնացորդները բակտերիաների և սնկերի օգնությամբ քայքայվում են, առաջանում է օր գանական նյութերով հարուստ հումուս, որր հողին հաղորդում է մուգ գույն:
3.Ինչո՞ւ է հողի վերին շերտը մուգ գույնի:
Քանի որ հումուսը շատ է:
4. Ի՞նչ նյութեր են պարունակվում հողում:
Տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ:
5.Ի՞նչ են պարարտանյութերը:
Պարարտանյութերը պարունակում են տարբեր նյութեր և լրացուցիչ սնունդ են բույսի համար:
6.Ի՞նչ նպատակով են իրականացնում հողի արհեստական ոռոգումը, փխրեցումը:
Բույսերի աճի համար անհրաժեշտ են նաե ջուր, թթվածին և այլ նյութեր: Ջրի պարունակությունը հողում փոփոխական է: Երբ անձրեները սակավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը: Իսկ թթվածնով հարստացնելու համար հողր փխրեցնում են:
Ուշադրության՝ կենտրոնում են Արգիճի գետը, Արմաղան լեռը, Արփա գետը Անհրաժեշտ իրեր.
Քնապարկ, մեկանգամյա օգտագործման սպասք, տոպրակ_ձեռնոց, անձնական հիգիենայի պարագաներ, արևապաշտպան գլխարկներ, արևապաշտպան քսուկ, մարզահագուստ, տաք հագուստ, փոխնորդ կոշիկներ, գուլպաներ, բրդուճներ առաջին օրվա համար, սեղանի ինտելեկտուալ խաղեր, ֆոտոխցիկներ
I-օր, Առավոտյան ժամը 9:20 շարժվեցինք, առաջին կանգառը հայրավանքն էր որտեղ կային շատ-շատ խաչքարեր և տապանաքարեր, մեր մյուս կանգառը Սելիմի Քարվանատանն էր: Այնտեղ մի շատ զարմանալի բան կար, որ Մայիս ամսին այնտեղ ձյուն և սառույց կար: Երբ հասանք Արատես ես ուրախացա որովհետև հոգնել էինք, դասավորեցինք իրերը և հանգստացանք որովհետև հանգստյան ժամ էր: ժամը 9:00 գնացինք խարույկ վառեցինք և խորոված կերանք, և գնացինք քնելու:
II-օր, Զարթնեցինք 8:00, հագնվեցինք և գնացինք մարզանքի: Հետո գնացինք ճաշարան, իսկ հետո դարձյալ հանգստյան ժամ էր, որից հետո գնացինք քայլքի, գնացինք Արատեսի վանք, և մտանք քարանձավի մեջ: Որի միջով հոսում էր մի գետ որը Արատես գետն էր, համտեսեցինք այդ գետի ջրից որը մեր դուրը շատ եկավ այն շատ սառը, պաղ, և համեղ էր: Որտեղից հետո կատարեցինք չափումներ Ընկեր Գրետայի հետ մեր սենյակում: Գիշերը խարույկ վառեցինք և Ընկեր Արմինեն ասեց.
-Որ մեր Արատեսը համարվում է վերջացած, որովհետև մեզ վաղը պետք էր լքել Արատեսը: Խարույկից հետո գնացինք քնելու:շ
III-օր, այդ օրը մարզանք չարեցինք, զարթնեցինք և հավաքվեցինք, հավաքեցինք մեր իրերը և քնապարկերը: Գնացինք նախաճաշելու, նախաճաշելուց հետո բերեցինք իրերը ավտոբուսի մեջ տեղավորեցինք և գնացինք: Առաջին կանգառը եղավ Սմբատաբերդում որը 3000 մետրանոց սար էր, մենք հաղթահարեցինք այն: Վերևում մի քանի րոպեանոց ընդմիջում արեցինք և իջանք ներքև: Ընդհանուր ճանապարհը բարձրանալու և իջնելու տևեց 3 ժամ 6 րոպե 31 վայրկան որից հետո եկանք Երեվան ժամը 6:00-ին հասանք տեղ և գնացինք տներով:
Այսօր ընկեր Գրետայի հետ կազմեցինք այսպիսի խնդիրներ՝
Մեղվի փեթակն ունի ուղղանկյունանիստի տեսք: Նրա չափումներն են՝ բարձրություն 44 սմ, երկարություն 35 սմ, լայնություն 35 սմ:
Ծավալ՝ 44*35*35=53900 սմ խոր.
փեթակի կափարիչն ունի քառակուսու տեսք որի կողմը 57 սմ է,
կափարիչի մակերես՝ 57*57=3249 սմ քառ.
Խնդիր 1. Մեկ մեղվով շրջանակը արժի 5000 դրամ: Որքա՞ն պետք է վճարի մեղվաբույծը որպիսզի գնի 9 այդպիսի շրջանակ ունեցող մեղվաընտանիք գնելու համար:
Լուծում՝ 5000*9=45000
Պատ.՝ 45000
Որքա՞ն վճարեց մեղվաբույծը, եթե գնեց 15 այդպիսի մեղվաընտանիք:
Լուծում՝ 15*45000=67500 դրամ
Պատ.՝ 67500 դրամ:
Խնդիր 2. Մեկ լիտր բանկայում տեղավորվում է 1 կիլոգրամ 500 գրամ մեղր: Որքա՞ն մեղր կտեղավորվի 4 լիտրանոց բանկայում:
Երեկ մենք ճամփորդեցինք դեպի Եղիշե Չարենցի տուն-թանգարան:
Այնտեղ ամեն ինչ շատ լավ անցավ, հավես, նաև գիդը հոգնել էր պատասխանել մեր հարցերին` անընդհատ հարցեր էինք տալիս նրան: Բայց իրականում կար մեկ թերություն ՝ թանգարանը երեք հարկանի էր, ինչպես Եղիշե Չարենցի շենքը, բայց իրերը շատ-շատ քիչ էին՝ ամեն հարկում մի չորս-հինգ փոքր հուշարձաններ: Ես իմացա, որ Եղիշեն շատ է սիրել շախմատ խաղալ, և իրականում, երբ ես տեսա նրա շախմատը, զարմացա, որովհետև ես շախմատիստ եմ, ունեմ չորս տարբեր տեսակի շախմատներ, իսկ նրա շախմատը մեկն էր,բայց շատ գեղեցիկ էր:Իսկ վերջում մենք՝ Արևմտյան դպրոցի աշակերտներով արտասանեցինք <<Ես իմ անուշ Հայաստանի>> բանաստեղծությունը: Թանգարանում աղմուկ էր,բայց նույնիսկ այդ ժամանակ ես տեսա, թե ինչպես է լաց լինում տնօրենը, երբ մենք ասմունքում էինք:Այնտեղից հետո մենք ոտքով գնացինք դեպի Մանկական երկաթուղի: Ճանապարհը երկար էր շատ, բայց հեշտ, որովհետև ընկերների հետ ժամանակը արագ է անցնում: Երբ թանգարանից դուրս եկանք, ընդմիջում առանք Սիզնս ռեստորանի մոտ, որտեղ կային շատ շատրվաններ, որտեղ երեխաները կարող են խաղալ ջրերի մեջ: Ընկեր Սոնան և Անահիտը մեզ համար գնեցին պաղպաղակներ վանիլի և շոկոլադի համով: Մանկական երկաթուղի գնալու ճանապարհին մտանք մի շատ հայտնի թունել, որտեղի պատերին գրած էին շատ վատ բաներ, բայց հետո տեսանք մի խաչքար, և ընկեր Արմինեն բացատրեց մեզ, որ այդ խաչքարը նվիրված է Մայիսի իննի ՝ Հաղթանակի տոնին: Մանկական երկաթուղում հանգստացանք ու ասմունքեցինք բանաստեղծություններ: Այդ բանաստեղծություններն են՝ Իմ երգը, Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն, և համերգը:
Ինձ շատ դուր եկավ մեր ճամփորդությունը: Շնորհակալություն ընկեր Արմինեին, ընկեր Սոնաին և ընկեր Անահիտին:
Անանիա Շիրակացին յոթերորդ դարի գիտնական էր: Նա Երկիրը գնդաձև էր պատկերում և բաժանում էր կլիմայական յոթ գոտիների: Նա – Անանիա Շիրակացին:
– Հիմա ես սրա գլխին մի խաղ կխաղամ,- ասաց Տիգրանը: Ես արդեն հոգնել եմ ու հենց առավոտյան տուն եմ գնալու,- ասաց Նվարդը: Դու ինչո՞վ ես զբաղված, ի՞նչ ես անում այդտեղ,- հարցրեց մայրը տղային: Առաջինը դո՛ւ մտիր,- Ռուբենին առաջարկեց տղան: Վարորդը նոր միայն նկատեց մեզ: Նա ապակու ետևից ժպտաց և ձեռով կանչեց: Նա թվաբանությունից ամենաուժեղն է,- ընկերուհուն գովում էր Նվարդը:
236. Ի՞նչանունկտասեսդու, նաբառերին: Եզակի,
Դերանուն,
237. Ընդգծվածբառնո՞ւմանվանփոխարենէդրված:
Օրինակ՝
– Տիգրա՛ն, ես տուն եմ գնում, իմ գնալու ժամանակն է: Ես-Նա, ով խոսում է Տիգրանի հետ:
– Ես մի քիչ հետո կգամ, Լևո՛ն, մի քիչ էլ մնամ այստեղ ու գամ, հա՞: Դու լռում ես, նրանց մասին նոր բան ես իմացել ու ինձ չես ասում: Դու ինչո՞ւ ես լռում,- հետաքրքրությունից վառվում էր Լևոնը: Միայն թե դու շո՛ւտ արի, իմ թթվածինը վերջանում է,- զգուշացրեց Լևոնը: Նա մեզ էլ չի կարող խանգարել,- ընկերոջը հանգստացնում էր Տիգրանը:
238. Ընդգծվածբառնո՞ւմանվանփոխարենէդրված:
– Մենք կարող ենք սրան լռեցնել, եթե անջատող կոճակը գտնենք,-շշնջացի ես: – Մենք ի՞նչ կապ ունենք այդ պատմության հետ,- զայրացավ Հայկը: – Դա դուք եք հորինել, ոչ մի ոոբոտ էլ չկա,- զայրացած ասաց Նվարդն ու դուրս եկավ: – Դուք ե՞րբ հասցրիք այսքան բան անել,- զարմացավ աղջիկը:
Արեն Մնացականյան 