Day: April 10, 2022

315. Փակագծում տրված գոյականները եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՛ր (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար):

            Տղան համարձակ առաջ եկավ: Օրերն ամառանոցում արագ ու  հետաքրքիր են անցնում: Ծովափի ժայռերին թառել են սպիտակ թռչուններ: Ոստիկաններն այդ տանը մի իսկական գազանանոց հայտնաբերեցին: Մարդիկ կարող են հիսուն ձևով «այո» ասել, բայց այդ բառի գրության միայն մեկ ձև կա: Այդ լճի ջուրը երբեք չի սառչում: Մաքուր, անձրևից դեռ թաց փողոցը դատարկ էր: Հավանաբար մարդիկ քնած էին:

316. Փակագծում տրված բայերը եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՛ր (ո՞ր դեպքում հոգնակի գրեցիր):

            Փղի համար կնճիթը շատ կարևոր (է): Նա դրանով (է) ուտում ու խմում: Ձագը մոր ետևից վազում (է)՝կնճիթով նրա պոչը բռնած: Փիղ ծնողները կնճիթով «ապտակում» (են) չարաճճի ձագուկին, որը սովորաբար փոքր ավտոբուսի չափ(է) լինում:

            Երբ փիղն ընկնում (է) փոսը կամ խճճվում թակարդում, մյուս փղերը մեկնում (են) կնճիթներն ու նրան օգնում (են): Փիղն առանց կնճիթի (չի) կարող ապրել, բայց աֆրիկյան սավաննաներում հանդիպել (են) կնճիթից զրկված փղեր: Այդպիսի փղերին ընկերներն (են) կերակրում: Փղերն իրենց վիրավոր կամ հիվանդ ընկերոջը (չեն) լքում:
            Վաղուց ի վեր Հնդկաստանում փիղն ու մարդը բարեկամություն (են) անում: Խելացի ու հասկացող կենդանիները ոչ միայն ծանր աշխատանք (են) անում ու կատարում մարդու հանձնարարությունները, այլև, որպես հոգատար դայակներ, խնամում (են) երեխաներին: Պապը, հայրն  ու թոռը կարող (են) նույն փղի «սաները» լինել. չէ՞ որ փղերը երկար (են) ապրում՝յոթանասունից ութսուն տարի:

317. Կետերը փոխարինի՛ր ո՞վ հարցին պատասխանող բառով, որը դեմքով ու թվով համաձայնի ստորոգյալին (բային): Դեմքով ու թվով ստորոգյալի հետ համաձայնող անդամին ի՞նչ անուն կտաս:

            Դու (ո՞վ) առայժմ մրցակից չունես:
            Բայց նա (ո՞վ) շուտով կհայտնվի:
            ես (ո՞վ) ամեն ինչ արել եմ նրա գալուստն արագացնելու համար:
            Առանց արժանի մրցակցի դու (ո՞վ) չես կարող ավելի ուժեղ ու համարձակ       դառնալ:
            նա (ո՞վ) էլի լինելու է քո օգնականը:
            դու (ո՞վ) էլ, իհարկե, նրա՛ն ես օգնելու:

318. Փակագծում տրված բայերը եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՞ր (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար):

            Մեր աղմկոտ,ուրախ փողոցի երեխաները երբեմն ծաղրել (էին) նրան: Նա ինչ-որ փորձարարական արհեստանոցում աշակերտ (էր): Ես (գիտեի) որ նա այնտեղից հաճախ զանազան լուծույթներ ու փոշիներ (էր) բերում ու ինչ-որ փորձեր անում՝մրոտելով տատիկի տունը: Երբեմն էլ մենք խնդրում (էինք), որ նա իր փորձերը մեզ էլ (ցուցադրի):

Վաղուց, շա՜տ վաղուց, կարող է մի-քիչ շուտ, աշխարհի ծայրին, կամ կարող է մի քիչ ավելի մոտ, չտեսնված մի թագավորության մայրաքաղաքում ծնվեց մի թափանցիկ տղա: Թափանցիկ, այնքա՜ն թափանցիկ, որ նրա միջից կարելի էր տեսնել ամեն բան՝ ինչպես օդի մեջ կամ ինչպես աղբյուրի պարզ ջրի մեջ: Նա էլ մարմին ու արյուն ուներ, ինչպես բոլորը: Ճիշտ է, թափանցիկ էր, ապակու նման, բայց երբ ընկնում էր, չէր փշրվում, ամենաշատը՝ ճակատին մի փոքրիկ, թափանցիկ ուռուցք էր ծլում:
Բոլորը տեսնում էին, թե ինչպես է նրա արյունը շարժվում, ինչպես է նրա սիրտն աշխատում: Պատկերացնո՞ւմ եք՝ նրա մտքերն էլ էին պարզ երևում. մարդիկ ազատ կարդում էին դրանք: Մտքերը անցնում-դառնում էին նրա գլխում, լողում և փայլփլում, ինչպես ձկների խմբերը թափանցիկ ջրավազանում:
Մի անգամ տղան սխալվեց ու սուտ ասաց: Ասաց ու մարդիկ կրակե գնդիկի նման մի բան տեսան նրա ճակատին: Երբ տղան ուղղեց իր սխալը և ճիշտ խոսեց, գնդիկը հալվեց, անհետացավ: Այդ օրվանից նա իր ամբողջ կյանքում ոչ մի տառ սուտ չասաց:  Մի անգամ Ջակոմոյի ընկերը նրան մի գաղտնիք  ասաց: Բայց ի՜նչ գաղտնիք, ի՜նչ բան, բոլորը միանգամից  տեսան, թե նրա գլխում ինչպես սկսեց  մի սև գունդ պտտվել:  Բա՛:
Ժամանակ անցավ, տղան մեծացավ, մեծ տղա դարձավ, հետո տղամարդ: Առաջվա նման բոլորը հեշտ ու հանգիստ կարդում էին նրա մտքերը: Նա կարող էր բարձրաձայն չպատասխանել այն հարցերին, որ մարդիկ իրեն էին տալիս. մեկ է, ամեն ինչ երևում էր:
Երբ տղան ծնվեց, նրա անունը  Ջակոմո դրեցին, բայց ժողովուրդը Թափանցիկ Ջակոմո էր ասում և շատ էր սիրում նրան իր ազնվության համար:
Նրա կողքին բոլորը իր նման բարի ու ազնիվ էին դառնում:
Դժբախտաբար այդ պետության ղեկավար դարձավ դաժան ու չար մի մարդ: Ժողովրդը  վատ վիճակի մեջ ընկավ: Բոլորին ճնշում էին, բոլորն աղքատ էին: Ով բողոքում էր, դաժան բռնակալը հրամայում էր մահապատժի ենթարկել:
Ժողովուրդը ձայն չէր հանում, լուռ համբերում էր, որովհետև վախենում էր, որ կարող է ավելի վատ բան լինել:
Բայց Ջակոմոն չէր կարող լռել: Եթե ոչ մի բառ էլ չասեր, մեկ է, նրա  մտքերը երևում էին: Չէ՞ որ նա թափանցիկ էր: Բոլորը տեսնում էին, թե ինչպես էր նա բարկանում անարդարությունից, պատիժներից և ատում դաժան ղեկավարին:
Մարդիկ մտքում գաղտնի կրկնում էին Ջակոմոյի մտքերը:
Բռնակալն իմանում է այդ մասին, հրամայում է բռնել Թափանցիկ Ջակոմոյին և գցել ամենամութ բանտը:
Հենց այդ ժամանակ էլ զարմանալի մի բան է պատահում: Ջակոմոյի բանտախցի պատերը հանկարծ թափանցիկ են դառնում, հետո թափանցիկ են դառնում միջանցքի  պատերը, հետո՝ բանտի դրսի պատերը. ամբողջ բանտը ոնց որ ապակուց լիներ:
Մարդիկ անցնում էին բանտի մոտով, տեսնում էին Ջակոմոյին՝ իր բանտախցում նստած, և առաջվա նման կարդում էին նրա մտքերը:
Երբ գիշերն իջնում է, բանտն այնքան պայծառ է լուսավորում քաղաքը, որ բռնակալը հրամայում է փակել իր պալատի լուսամուտները, որ լույսն իրեն չխանգարի: Բայց, մեկ է, նա չի կարողանում հանգիստ քնել: Ինչ անենք, որ թափանցիկ Ջակոմոն շղթայված էր և փակված էր ամենամութ բանտում: Փակված էր, բայց  էլի նրանից  ուժեղ լույս էր գալիս:
Գիտե՞ք, թե ինչու… Որովհետև աշխարհի ամենաուժեղ բանը ճշմարտությունն  է, այն ավելի  պայծառ է, քան՝ ցերեկվա լույսը, և ավելի ուժեղ է բոլոր փոթորիկներից:

Հարցեր և առաջադրանքներ.

Քո կարծիքով թափանցիկ Ջակոմոյի կերած բանե՞րն էլ էր երևում, թե՞ միայն մտքերն էին երևում:
Իմ կարծիքով Ջակոմոյի մտքերն էին միաին երևում։
Քո շրջապատում կա՞ն թափանցիկ մարդիկ:
Իմ շրջապատում չկան թափանցիկ մարդիկ։
Ի՞նչ ես կարծում լա՞վ կլիներ, եթե մարդիկ թափանցիկ լինեին և նրանց բոլոր մտքերը բոլորը տեսնեին: Պատասխանդ հիմնավորիր:
Իմ կարծիքով լավ չեր լինի , որ մարդիկ կարողանային մարդկանց մտքերը կարդալ , որովհետև կարող է տվյալ մարդը չուզենալ , որ իր անձնական միտքը դիմացինը իմանար թե նա ինչի մասին է մտածում։
Կարծում ես Ջակոմոն իրո՞ք թափանցիկ էր, թե դա հեղինակը փոխաբերական իմաստով է ասում:
Ես կարծում եմ , որ Ջակոմոնը թափանցիկ չեր։ Իրեն ասում էին թափանցիկ, որովհետև ինքը միշտ ճշմարիտ էր խոսում։
Հեղինակը դա փոխաբերական իմաստով էր ասում։
Քո կարծիքով լա՞վ, թե վատ բանի մասին էր պատմվածքը, ինչո՞ւ ես այդպես կարծում:
Իմ կարծիքով լավ բանի մասին է պատմվածքը , որովհետև պատմվածքը ասում է , որ մարդը պետք է միշտը ճիշտը ասի։
Քեզ ի՞նչ սովորեցրեց այս պատմվածքը:
Այս պատմվածքը ինձ սովորեցրեց , որ պետք չե սուտ ասել , որովհետև վերջում լավ հետևանքի չի ունենա , այլ պետք է միշտ ճշմարտությունը ասել ։

Լեզվական առաջադրանքներ

1. Դուրս գրել 10-ական ի՞նչ և ինչպիսի՞ հարցերի պատասխանող բառեր:
   Ինչպիսի- չտեսնված, թափանցիկ, պարզ, փոքրիկ, կրակե, սև, մեծ, հեշտ, հանգիստ, բարձրաձայն,
   Ինչ- օդ, տղա, աշխարհ, ծայր, աղբյուր, ջուր, մարմին , արյուն,  բոլորը, ապակի։
2. Կանաչով նշված բառերի համար գրեք իմաստով հակառակ բառեր:
   թափանցիկ-վճիտ
3. սխալը- ճիշտը
   սև-սպիտակ
   տղամարդ-կին
   հեշտ-դժվար
   սուտ-անկեղծ
   բարձրաձայն-անաղմուկ
   դաժան-բարեգութ
   լուռ- աղմուկ
   ատում-սիրում
4. Դեղինով նշված բառերը բացատրեք ինչպես բացատրվում է օրինակում:

Օրինակ՝ մորաքույր- մայրիկի քույրիկը, ժամացույց-ժամ ցույց տվող սարք:
մայրաքաղաք-Պետության գլխավոր քաղաքը, որտեղ գտնվում են կառավարությունն ու կառավարական մարմինները:
ամենաշատը- ամենից շատ
ջրավազան-Ջրի ավազան, արհեստական կամ բնական ավազան:
միանգամից-Մեկ անգամով, միանգամյա գործողությամբ՝ ձեռնարկումով՝ ճիգով ևն:
մահապատիժ- օգտագործել մահը որպես պատիժ
անարդարություն- Անարդար գործ՝ արարք:
բանտախցի- Բանտի խուց՝ սենյակ։
միջանցք-Շենքի ներսում երկար անցք՝ նույն հարկի բնակարաններն իրար հետ կապեու համար:
լուսամուտներ-Պատի կամ երդիկի մեջ բացված անցք՝ լույսը սենյակի մեջ ընկնելու համար, պատուհան:

Կենսոլորտը և նրա բաղադրիչները

1. Ի՞նչ է կենսոլորտը, ի՞նչ ոլորտներ է ընդգրկում:
   Կենսոլորտը դա երկրագնդի այն ոլորտը որը բաղկացած է կենդանի օրգանիզմներից, այն ընդգրկում է ողջ ջրոլորտը, քարոլորտի վերին և մթնոլորտի ստորին շերտերը:
2. Որո՞նք են կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչները:
   Կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներից են բույսերը և կենդանիները։
3. Թվարկեք կենդանի օրգանիզմների թագավորությունները: Ո՞ր թա­գավորությունում է դասվում մարդը:
   Կենդանի օրգանիզմների թագավորությունները չորսն են՝ բույսերի, կենդանիների, մանրէների և սնկերի։ Մարդը դասվում է կենդանիների թագավորությանը։
4. Տարբեր նյութերի հետ կենդանի օրգանիզմների փոխազդեցության ի՞նչ օրինակներ գիտեք:
   Կենդանի օրգանիզմները թթվածնի են ներշնչում և ածխաթթու գազի արտաշնչում, մարդը քարից տուն, փայտից կահույքը պատրաստում և այլն։
5. Կենսոլորտում ի՞նչ գործառույթներ են իրականացնում կենդանի օրգանիզմները:
   Կենդանի օրգանիզմները կենսոլորտում իրականացնում են նյութերի շրջապտույտ։
6. Ուշադիր դիտարկեք տեղանքը, շրջակա միջավայրը: Ի՞նչ գիտեք այդ միջավայրի պայմանների մասին: Թվարկեք և նկարագրեք շրջապատի կենդանի օրգանիզմները, բույսերը և կենդանիները: Ի՞նչ գիտեք այդ օրգանիզմների մասին:
   Ես ապրում եմ քաղաքում, որտեղ շրջակա միջավայրում կան հետևյալ կենդանի օրգանիզմները՝ զանազան ծառեր և բույսեր, թափառող և ընտանի կենդանիներ, տարբեր թռչուններև բազմաթիվ մանրեներ։
7. Բնապահպանական ի՞նչ խնդիրներ գիտեք:
   Որպես բնապահպանական խնդիրներ կարող ենք նշել շրջակա միջավայրի աղտոտումը, արտադրական գործարանների կողմից արտանետումները մթնոլորտ և ջրային ավազաններ, ոչ սանիտարական անտառահատումները, տրանսպորտային միջոցների արտանետած գազերը և այլ շատ նմանատիպ գլոբալ խնդիրներ։

Весну с нетерпением ждут не только люди, но и звери и птицы. Она приносит с собой солнечный свет и тепло. Но не всем птицам удаётся дожить до весны. Многие из них погибают во время далёких перелётов в тёплые страны. А бывают и такие, у которых на эти перелёты просто не хватает сил. Им приходится зимовать на родине. И помочь им может только человек.

Журавлик. Часть 1.

Однажды налетела на журавлиное болото буря. Самого маленького, самого лёгкого птенца ветер выхватил из гнезда и бросил в камыши. Папа-журавль еле отыскал своего сына. С той поры Журавлик рос хуже других: меньше ел, меньше пил, меньше бегал, и перья у него выросли позже, чем у его братьев. Наступила осень. Поднялись журавли над болотом. Позади всех летел Журавлик. Он махал крыльями изо всех сил, он вытягивал шею, но всё сильнее отставал…
Когда стая опустилась на землю, к Журавлику подошел вожак и сказал:
– До Африки ты не долетишь. Ступай, Журавлик, к человеческому жилью. Только там твоё спасение. Оставайся в родных краях и жди нас весной. Стая поднялась в небо. Журавлик остался один. Ему было холодно и страшно.
Впереди блеснул огонёк. Это был огонёк человеческого жилья. В окно будто бы стукнули: то ли ветер ветку бросил, то ли показалось.
– Мама, там птица! – закричал мальчик.
– Если птица пришла к человеку, значит, ей плохо, – сказала мама.
Она осторожно открыла дверь. Послышались шаги: топ, топ, топ…
Журавлик вошёл в дом. В деревянном огромном гнезде человека горело маленькое жёлтое солнце. Журавлик увидел миску с едой, и ему захотелось есть. От пищи стало тепло, спокойно и Журавлик заснул. Наступила зима, но в доме было тепло и светло.

Однажды с улицы прибежал старший брат и позвал младшего:
– На дворе весной пахнет!
Мальчики целый день бросались снежками, а вечером у младшего поднялась температура.
Утром пришёл врач. Он сел возле больного и ласково сказал:
– А ну-ка покажи мне язык!
– Не покажу языка, – ответил больной. – Вы ложкой в рот полезете.
А врач и вправду держал за спиной ложку. Журавлик вышел из-за печки: кажется, другу мальчику требуется помощь!
Журавлик – щёлк! – и выхватил её.
А врач поглядел на Журавлика, очень удивился, а потом засмеялся и попросил больного:
– А ну-ка открывай рот пошире! Может, мы и без ложки обойдёмся.
Мальчик раскрыл рот и высунул язык.
– Молодой человек, вы ели снег! – Врач покачал головой. – У вас ангина.

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Почему Журавлик рос хуже других птенцов?
Однажды его ветер выхватил из гнезда и бросил в камыши.
2. Почему Журавлик остался на зиму в родных краях?
Журавлик остался на зиму в родных краях, потому что  рос хуже других.
3. Что сказала хозяйка дома, когда журавлик постучался в окно?
-Если птица пришла к человеку, значит, ей плохо.
4. Где жил Журавлик?
Журавлик жил в доме.
5. Почему заболел мальчик?
Мальчик заболел , потому что ел снег.
6. Как Журавлик помог мальчику?
Журавлик щёлк и выхватил ложку.

Найдите в тексте антонимы к данным словам.
Большой-маленький
тяжёлый-лёгкий
больше-меньше
раньше-позже
тепло-холодно
день-ночь
темно-светло
выйти-войти
проснуться-заснуть
заплакать-засмеятся

Составь словосочетания.
Лёгкий птенец, жильё солнце, теплое сердце, маленькое гнездо, старший брат.

Из данных слов и словосочетаний составьте и запишите предложения.
1. Самого маленького, самого лёгкого птенца ветер выхватил из гнезда и бросил в камыши.
2.Когда стая опустилась на землю, к Журавлику подошел вожак.
3. Он махал крыльями изо всех сил, он вытягивал шею.
4. Женщина осторожно открыла дверь.
5.Однажды с улицы прибежал старший брат.
6. Мальчик раскрыл рот и высунул язык.

Կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկությունները

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ ի՞նչ ընդհանուր հատկություններ և հատկանիշներ կան:
   Բոլոր նշված կենդանի օրգանիզմներն ունեն ընդհանուր բնորոշ հատկություններ և հատկանիշներ: Բոլոր կենդանի օրգանիզմները կարող են աճել և զարգանալ:

2. Ինչո՞ւմն է շրջակա միջավայրի հետ կենդանի օրգանիզմների կապը:
   Առանձնահատուկ է կենդանի օրգանիզմների կապը շրջակա միջա­վայրի հետ:
   Այդ կապն իրագործվում է այնքանով, որ կեն­դանի օրգանիզմը շրջակա միջավայրից ստանում է էներգիա և տարբեր նյութեր:
3. Ի՞նչ է էկոլոգիան:
   Միմյանց և շրջակա միջավայրի հետ կենդանի օրգանիզմների կապն ուսումնասիրում է էկոլոգիան (հունարեն օյկոս բառը նշանակում է տուն կամ կացարան):
4. Կարո՞ղ եք առաջարկել բույսերի կամ կենդանիների վրա միջա­վայրի պայմանների ազդեցության օրինակներ:
   Լավ օրինակ՝ կովը ։ Մեզ սննդամթերք է տալիս։ Իսկ օձը օգտակար է բնությանը , բայց մեր համար վտանգավոր է ։ Եվ , եթե օձերը չլինեին շատ մկներ և առնետներ կհավաքվեին։